Szanowni Państwo,

realizując prośbę Prezesa Okręgowej Rady Lekarskiej w Katowicach uprzejmie przypominamy zasady realizacji recept z uprawnieniem „DZ” i „S”, tj. na bezpłatne leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego („ŚSSPŻ”) oraz wyroby medyczne dla pacjentów poniżej 18. lub powyżej 65. roku życia, określone w obwieszczeniu refundacyjnym (załączniki: D1 – dzieci, D2 – seniorzy).

Warunkiem otrzymania bezpłatnego leku, ŚSSPŻ oraz wyrobu medycznego nie jest tylko odpowiedni wiek pacjenta oraz obecność produktu w obwieszczeniu refundacyjnym, ale także:

1) wystawienie recepty przez lekarza lub pielęgniarkę uprawnionych do wypisania na recepcie bezpłatnych leków, ŚSSPŻ oraz wyrobów medycznych dla pacjentów poniżej 18. lub powyżej 65. roku życia,

2) wpisanie na recepcie w rubryce „kod uprawnień dodatkowych pacjenta”, tj. „DZ” w przypadku pacjentów poniżej 18. roku życia lub „S” – w przypadku pacjentów powyżej 65. roku życia,

3) w przypadku leków – zdiagnozowanie u pacjenta schorzenia, które zawiera się w zakresie wskazań objętych refundacją dla danego leku.

Ponadto zwracam uwagę, że Recepty „DZ” i „S” może wystawić lekarz:
- udzielający świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej;
- udzielający świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w ramach umowy, o której mowa w art. 159a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 146);
- udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego lub z zakresu leczenia szpitalnego w ramach umowy, o której mowa w art. 159a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego.

Ponadto uprawnienie do wystawiania recept „DZ” i „S” przysługuje lekarzowi, który posiada prawo wykonywania zawodu oraz zaprzestał wykonywania zawodu i wystawił receptę dla siebie albo dla małżonka, albo dla osoby pozostającej we wspólnym pożyciu albo dla krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa.

Zgodnie z informacją Ministerstwa Zdrowia recepty z uprawnieniem „DZ” i „S” nie mogą być wystawiane przez:

- lekarzy zatrudnionych w hospicjach i hospicjach domowych (zakres opieki paliatywnej i hospicyjnej),
- lekarzy realizujących świadczenia gwarantowane z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej,
- lekarzy z centrów zdrowia psychicznego i szpitali psychiatrycznych,
- lekarzy z gabinetów prywatnych.

Recepty wystawione przez tych lekarzy dla pacjentów ubezpieczonych są realizowane ze zniżką wynikającą z wykazu leków refundowanych, ale bez prawa do bezpłatnego zaopatrzenia w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne.

Wskazując na powyższe zasady zwracamy uwagę, że informowanie przez farmaceutów pacjentów o tym, że przysługuje im zniżka ze względu na wiek może być wchodzeniem w kompetencje lekarza gdyż farmaceuta nie powinien kwestionować preskrypcji lekarskiej.

Przypominamy również, że farmaceuta nie może samodzielnie uzupełnić omawianych kodów uprawnień dodatkowych.

Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024, poz. 146),
- Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2023, poz. 826).

Art. 43a.
1.  Świadczeniobiorcom:
1) do ukończenia 18. roku życia,
2) po ukończeniu 65. roku życia
- przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne określone w wykazie, o którym mowa w art. 37 ust. 1 ustawy o refundacji, ustalonym w sposób określony w ust. 2, na podstawie recepty wystawionej przez lekarza lub pielęgniarkę udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej albo lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu, który zaprzestał wykonywania zawodu i wystawił receptę dla siebie albo dla małżonka, albo dla osoby pozostającej we wspólnym pożyciu albo dla krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa.
1a. Bezpłatne zaopatrzenie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również na podstawie recepty wystawionej w postaci elektronicznej przez:
1) lekarza lub pielęgniarkę udzielających świadczeń opieki zdrowotnej:
a) w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub
b) z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w ramach umowy, o której mowa w art. 159a;
2) lekarza udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej:
a) w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego lub
b) z zakresu leczenia szpitalnego w ramach umowy, o której mowa w art. 159a
- w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego.

Z poważaniem
Prezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej
dr n. farm. Justyna Kaźmierczak