ŚLĄSKA IZBA APTEKARSKA
W KATOWICACH

Nowa Ustawa o zawodzie farmaceuty – wyjaśnienie przepisów odc. 2

Data dodania: 2021-04-23

Art. 4.
1. Wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia pacjenta oraz ochronę zdrowia publicznego i polega na:

1) sprawowaniu opieki farmaceutycznej, o której mowa w ust. 2;
2) udzielaniu usług farmaceutycznych, o których mowa w ust. 3;
3) wykonywaniu zadań zawodowych, o których mowa w ust. 4;
4) wykonywaniu czynności, o których mowa w ust. 5


Art. 4 stanowi fundamentalną zmianę w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów art. 86 i następne ustawy Prawo Farmaceutyczne. Zmiana ta wynika z zapisania w ustawie wyraźnie, że wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia pacjenta.

Pierwszym i najważniejszym zadaniem farmaceuty jest ochrona zdrowia pacjenta. Dalsze cele wykonywania zawodu stanowią tylko uzupełnienie tego zapisu i również mają służyć pacjentowi.

W ustawach o zawodzie lekarza oraz pielęgniarki w ogóle nie ma wskazania celu wykonywania tych zawodów, jest tylko określenie na czym polegają. Tutaj mamy wyraźne wskazanie, że zdrowie pacjenta jest tym dobrem, na rzecz którego działa farmaceuta.

Oczywiście z Kodeksów etyki i deontologii zawodów medycznych od zawsze wynikało, że to zdrowie (dobro) pacjenta jest tym co chroni i o co dba osoba wykonująca zawód medyczny.

Wprowadzenie tej zmiany powoduje, że jeszcze wzrasta pozycja farmaceuty w systemie ochrony zdrowia, ale też niestety idzie za tym większa odpowiedzialność.

Wyrażam pogląd, że teraz w wielu sytuacjach farmaceuta będzie mógł argumentować, że zgodnie z jego wiedzą postępując w określonej sytuacji tak jak postąpił, działał w najlepiej pojętym interesie ochrony zdrowia pacjenta i ma do tego ustawowe prawo.

Katalog zawarty w art. 41 jest z nieznanych przyczyn katalogiem zamkniętym. To znaczy, że jeżeli dana czynność nie da się zakwalifikować do któregoś pojęcia zawartego w art. 4 UoZF to nie jest to uznane za wykonywanie zawodu farmaceuty. Odmiennie powołane ustawy o lekarzach oraz pielęgniarkach w swoich zapisach posługują się katalogiem otwartym i wskazują, że wykonywanie zawodu lekarza, pielęgniarki „polega w szczególności na ...” taki zapis pozwala na zaliczenie różnych działań w ustawie niewymienionych jako wykonywanie zawodu.

W UoZF katalog czynności jest zamknięty, może to rodzić w przyszłości różne problemy związane z rozwojem technicznym lub powstaniem nowych dziedzin nauki, które w tej chwili są jeszcze nieznane i nie są objęte zakresem ustawy.

2. Opieka farmaceutyczna to świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398, z późn. zm.), udzielane przez farmaceutę i stanowiące dokumentowany proces, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii, obejmujące:

40) świadczenie zdrowotne – działanie służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania;

Jest to całkowicie nowe świadczenie zdrowotne ustawowo zdefiniowane.

Opieka farmaceutyczna będzie ważnym elementem wykonywania zawodu farmaceuty, gdy ustawa wejdzie w życie.

Opieka farmaceutyczna to: 1. Konsultacje farmaceutyczne.

Uważam, że konsultacje farmaceutyczne są wykonywane już od czasów, kiedy powstały apteki i to tylko potwierdzenie stanu faktycznego.

Natomiast wykonywanie przeglądów lekowych w zakresie definicji zawartej w art. 4 ust. 2 p. 2 jest uprawnieniem nowym i jego wykonywanie będzie wymagało szczególnej ostrożności od farmaceutów, mając na względzie ewentualną odpowiedzialność za błędy w tym zakresie.

Tak samo zdefiniowane w ust. 3 opracowanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej jest nową instytucją. Należy przyjąć, że będzie wykonywane w formie takiej, aby było możliwe jej zapisanie i wydanie pacjentowi (pismo, mail itp.) zgodnie z:

„Art. 772. Dokumentowa forma czynności prawnej
Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.

Art. 773. Definicja dokumentu
Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. KC”

Tutaj też należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedzialność za szkody przy opracowaniu indywidualnego planu opieki farmaceutycznej.

W zakresie art. 4 ust. 2 p. 4 trzeba poczekać na akt wykonawczy (rozporządzenie Ministra Zdrowia), który określi jakie badania diagnostyczne będzie mógł wykonać farmaceuta.

Na koniec rewolucyjne uprawnienie do wystawiania recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego. Należy przyjąć, że dotyczy to też leków refundowanych.

Art. 4. ust. 3 definiuje zakres pojęcia usługi farmaceutycznej i jak wskazałem powyżej jest to lista zamknięta, a szkoda, gdyby użyto formy „w szczególności” byłoby prościej stosować przepis w praktyce w sytuacjach podobnych, a nie wymienionych expressis verbis w ustawie.

p. 1 - dotyczy dyspensacji leków

p. 2 - tutaj nowym jest połączenie sporządzania produktów leczniczych (receptura) z oceną jakości wykonania i trwałości. Praktyka pozwoli na wypracowanie wskazań w tym zakresie.

p. 3 - prowadzenie wywiadu farmaceutycznego – jest to czynność od zawsze wykonywana przez farmaceutów i dla porządku tylko przypominam, że obowiązuje ochrona danych osobowych, w tym też w czasie wywiadu i pacjenci winni zachowywać odległość umożliwiającą zachowanie anonimowości.

p. 4 - porada farmaceutyczna – wyrażam pogląd, że tak jak dotychczas było praktykowane jest to ustna porada zazwyczaj udzielana w czasie wydawania produktów leczniczych.

Dalej w p. 5 - opisuje zakres czynności w aptece szpitalnej, nie zawiera szczególnie nowych rozwiązań.

Uwaga: pomiar ciśnienia krwi będzie usługą farmaceutyczną tak samo jak usługi farmacji klinicznej i to poszerza kompetencje farmaceuty (p. 6 i 7).

Art. 4. ust. 4 - wymienia zadania zawodowe farmaceuty, jest to długa lista i zostaną te zadania omówione w odrębnej publikacji.

Art. 4. ust. 5 - wymienia inne aktywności związane z farmacją, które zostały zrównane z wykonywaniem zawodu farmaceuty. Wprowadzono kilka nowych czynności np.: zatrudnienie w jednostkach podległych lub nadzorowanych przez Ministra Zdrowia na stanowisku związanym z wykonywaniem zawodu farmaceuty.

Art. 4. ust. 6 - W tym miejscu należy wskazać, że istotnej zmianie podlega udzielanie usług farmaceuty zdalnie (za pomocą systemów teleinformatycznych lub środków komunikacji elektronicznej).

Dotychczas zgodnie z art. 2a ust. 2a ustawy o izbach aptekarskich można było zdalnie udzielać porad dotyczących stosowania i działania leków i sprawowanie opieki farmaceutycznej.

Od 16.04.2021 r. zdalnie będzie można będzie przeprowadzać wywiad farmaceutyczny i poradę farmaceutyczną (Art. 4 ust. 6 UoZF).

Art. 4. ust. 7 bardzo ważne będzie jakie badania diagnostycznie Minister Zdrowia dopuści do zlecania przez farmaceutę w ramach opieki farmaceutycznej, czekamy na rozporządzenie.

Art. 5. zawiera opis kwalifikacji osób, które mogą wykonywać zawód farmaceuty. W skrócie to osoby, które ukończyły studia na kierunku farmacja z 6-cio miesięczna praktyką zawodową.

Ułatwienia dotyczą uznania dyplomów z krajów Unii Europejskiej.

Inne warunki są szczegółowo zawarte w ustawie.

Art. 6-11 - dotyczą uznawania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu farmaceuty.

Art. 12 - dotyczy warunków odbywania praktyki zawodowej dla osób, które są w trakcie uznawania kwalifikacji zagranicznych w Polsce.
Apteka, która chce prowadzić takie praktyki musi uzyskać pozytywne opinie WIF oraz Izby Aptekarskiej. Wniosek składa uczelnia prowadząca studia na kierunku farmacja.

Art. 13 - co do zasady prawo wykonywania zawodu farmaceuty przyznaje ORA właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu farmaceuty.

Wyrażam pogląd, że jest to tylko deklaracja osoby składającej wniosek o wydanie Prawa wykonywania Zawodu Farmaceuty. W przypadku zmiany planów można bez konsekwencji rozpocząć wykonywania zawodu na terenie innej izby.
Generalnie w innych przypadkach niż ukończenie studiów farmaceutycznych w Polsce, gdzie właściwą do wydania PWZ jest ORA, prawo wykonywania zawodu farmaceuty wydaje NRA.

Art. 14-15 regulują formalne wymogi i dokumenty niezbędnie do uzyskania PWZ.

Art. 16.
1. Farmaceuta, w stosunku do którego podjęta została uchwała przez NRA albo okręgową radę aptekarską o przyznaniu prawa wykonywania zawodu farmaceuty, składa ślubowanie w języku polskim.
2. Okręgowa rada aptekarska właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu farmaceuty, a w przypadku obywatela państwa członkowskiego – NRA, informuje farmaceutę o terminie ślubowania. Ślubowanie odbywa się bez zbędnej zwłoki.
3. Ślubowanie składane przez farmaceutę w brzmieniu...

Po podjęciu przez ORA lub NRA uchwały o przyznaniu prawa wykonywania zawodu farmaceuty warunkiem koniecznym przed rozpoczęciem pracy i wykonywaniem zawodu jest złożenie ślubowania.

Bez ślubowania nie można wykonywać zawodu farmaceuty zgodnie z prawem.

Podjęcie wykonywania zawodu bez złożenia ślubowania jest traktowane jako naruszenie przepisów ustawy o zawodzie i jest występkiem karanym zgodnie z „Art. 80. Kto nie posiadając wymaganych uprawnień sprawuje opiekę farmaceutyczną, udziela usługi farmaceutycznej lub wykonuje zadania zawodowe, o których mowa w art. 4 ust. 4, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”

Nie jest to więc tylko drobne niedopatrzenie, ale może powodować dolegliwe finansowe konsekwencje, a w skrajnym przypadku konsekwencje karne.

Art. 17.
1. Okręgowa rada aptekarska, a w przypadku obywatela państwa członkowskiego innego niż obywatel polski – NRA, niezwłocznie po złożeniu ślubowania, o którym mowa w art. 16, wydaje farmaceucie dokument „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty”.
2. Dokument „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty” zawiera: ...

Pojęcie niezwłocznie oznacza bez zbędnej zwłoki z praktyki postępowania administracyjnego uregulowanego w KPA należy przyjąć, że termin ten oznacza 7, ewentualnie 14 dni. Tylko w przypadkach problemów może być przedłużony uważam, że nie więcej niż do 30 dni.

Art. 18.
1. Przyznanie prawa wykonywania zawodu farmaceuty albo odmowa przyznania tego prawa jest dokonywana w formie uchwały przez NRA albo okręgową radę aptekarską niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy, licząc od dnia złożenia wszystkich wymaganych dokumentów, o których mowa w art. 15.
2. NRA, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia dokumentów, o których mowa w art. 15 ust. 2 pkt 1, przez obywatela państwa członkowskiego, potwierdza otrzymanie wniosku oraz informuje wnioskodawcę o ewentualnych brakach, wzywając go do ich uzupełnienia.

Ustawodawca zakreślił ORA lub NRA długi termin 3 miesięcy (90 dni) na podjęcie uchwały o przyznaniu lub odmowie przyznania prawa wykonywania zawodu farmaceuty. Wyrażam pogląd, że jest to długi termin. Uważam, że wyznaczenie terminu 30 dniowego byłoby bardziej adekwatne mając na względzie cel jakim jest procedura rozpatrzenia wniosku.

Termin z ust. 2 - 30 dni dotyczy postępowania przed NRA w sprawach wydania prawa wykonywania zawodu i tam przewidziano dodatkowy termin na potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia ewentualnie wezwania do usunięcia braków wniosku.

CDN

Z poważaniem
Krystian Szulc
Radca prawny Śląskiej Izby Aptekarskiej

mdi-arrow-left Powrót
Zobacz również:
Opracowanie GIF na temat Ustawy o Zawodzie Farmaceuty Główny Inspektorat Farmaceutyczny przygotował odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dot. zmian w przepisach ustawy prawo farmaceutyczne, które zostały wpro...
Więcej mdi-menu-right
Nowe przepisy w zakresie łączenia funkcji kierowników aptek Zgodnie z art. 88 ust. 1a ustawy Prawo farmaceutyczne "1a. Farmaceuta nie może łączyć funkcji kierownika apteki ogólnodostępnej, punktu aptecznego, działu farma...
Więcej mdi-menu-right
Nowa Ustawa o zawodzie farmaceuty – wyjaśnienie przepisów odc. 1 W opracowaniu będą używane skróty:1. UoZF - ustawa o Zwodzie Farmaceuty Dz. U. 2021 poz. 97 (będzie obowiązywać od dnia 16 kwietnia 2021 r.)2. Izby Apt. - ustaw...
Więcej mdi-menu-right
Więcej artykułów mdi-menu-right