31 marca 2020 r. ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.566): http://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/566

§9 ust. 7.

W okresie od dnia 2 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r.:

1) obiekty handlowe lub usługowe, o których mowa w §8 ust. 2 pkt 1 i 2, placówki handlowe w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, oraz zarządzający targowiskami (straganami) są obowiązani zapewnić rękawiczki jednorazowe lub środki do dezynfekcji rąk;

Przepis ten obejmuje też apteki gdyż są wymienione w §8 ust. 2 pkt 1 ppkt e):

produktów leczniczych w rozumieniu art. 2 pkt 32 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2019r. poz. 499,  z późn. zm.²⁾), w tym w aptekach lub punktach aptecznych.

Po pierwsze należy zapewnić rękawiczki lub środki do dezynfekcji rąk, czyli jak zapewnimy środek do dezynfekcji, to rękawiczek zapewniać nie trzeba.

§9 ust. 5

W okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 11 kwietnia 2020 r. może przebywać w obiektach handlowych lub usługowych, o których mowa w §8 ust. 2 pkt 1 i 2, oraz w placówkach handlowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy  z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz.U. z 2019 r. poz. 466), w tym samym czasie, nie więcej niż:

1) 3 osoby na jedno stanowisko kasowe, z tym że w godzinach 10.00–12.00 mogą to być wyłącznie osoby powyżej 65. roku życia.

Uwaga – ponieważ §8 ust. 2 pkt 1 ppkt e) powołanego rozporządzenia obejmuje też apteki, wyrażam pogląd, że ponieważ rozporządzenie jest wydane na podstawie ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, nie mogą być uchylone takim aktem prawnym bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawy Prawo farmaceutyczne, w szczególności art. 86, który określa aptekę jako placówkę ochrony zdrowia publicznego oraz do czego apteka jest powołana.

W mocy pozostają też przepisy art. 2a ustawy o izbach aptekarskich o treści:

Art.  2a.  [Zakres wykonywania zawodu farmaceuty]
1.  Wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia publicznego i obejmuje udzielanie usług farmaceutycznych polegających w szczególności na:
1) sporządzaniu i wytwarzaniu produktów leczniczych;
2) ocenie jakości leków recepturowych, leków aptecznych i leków gotowych;
3) wydawaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 175, 447 i 534), będących przedmiotem obrotu w aptekach, działach farmacji szpitalnej i hurtowniach farmaceutycznych;
4) sporządzaniu leków recepturowych i leków aptecznych w aptekach;

Uważam, że w tej sytuacji to farmaceuta podejmuje decyzję, gdyż nie można odesłać o godz. 10.01 pacjenta, który przyszedł kupić lek ratujący życie lub zdrowie, ale można odesłać pacjenta który np.: chce kupić tylko kosmetyk.

W tym zakresie decyzję podejmuje farmaceuta mając na względzie zasady etyki i deontologii zawodowej oraz zasadę primum non nocere.

Na marginesie należy wskazać, że wydający przepis nie wskazał, jak należy sprawdzać wiek danej osoby, co może powodować, że będzie to przepis częściowo martwy.

W tej sprawie przede wszystkim należy zachować zdrowy rozsądek. Wyrażam pogląd, że lepiej naruszyć ten geriatryczny zakaz i sprzedać lek potrzebującemu pacjentowi bez względu na wiek niż narazić zdrowie lub życie pacjenta na uszczerbek.

Krystian Szulc
Radca prawny Śląskiej Izby Aptekarskiej