Zapraszamy do zapoznania się z pytaniami i odpowiedziami (FAQ) z webinaru, który odbył się 20 maja 2020 r. pt.: „Farmaceuta w kontakcie z koronawirusem - co powinniśmy wiedzieć. Doświadczenia członków Śląskiej Izby Aptekarskiej objętych kwarantanną” oraz „Recepta farmaceutyczna oraz wystawianie przez farmaceutów recepty pro auctore i pro familiae – plusy i minusy nowych możliwości”.

Odpowiedzi na pytania przekazane przez uczestników webinarium na czacie clickmeetingu zostały opracowane przez prelegentów: dra n. farm. Mikołaja Konstantego oraz dra n. farm. Piotra Brukiewicza.

• Pytanie 1: Czy dostęp do szybkiej diagnostyki dotyczy również techników?  

Odpowiedź: Tak.

• Pytanie 2: W wyniku pracy na zmianach izolowanych pojawił się problem godzin brakujących do wyrobienia etatu. Czy pracodawca ma prawo wymagać odrobienia tych godzin?

Odpowiedź: Tak, chyba że pracodawca w tak zwanym międzyczasie zredukował lub zmienił warunki zatrudnienia.

• Pytanie 3: Jak powinniśmy prowadzić ewidencję recept pro auctore/pro familiae?

Odpowiedź: Zasady prowadzenia wykazu recept opisane są w art. 96 p. 4b Pf https://www.lexlege.pl/prawo-farmaceutyczne/art-96/. Najtrudniejszym punktem prowadzenia tego wykazu jest p. 4) tj. określenie rozpoznania choroby, problemu zdrowotnego lub urazu. Niestety na chwilę obecną nie ma bardziej precyzyjnych zaleceń/wytycznych prowadzenia wykazu. Można się wzorować na zasadach prowadzenia takiej dokumentacji opisanych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania Dz.U. 2020 poz. 666 http://isip.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000666/O/D20200666.pdf - w części ogólnej § 1, 2, 4, 6 i 7 – szczególnie 7.3 w powiązaniu z § 66 i 67. Wykaz można prowadzić w formie papierowej lub elektronicznej z zachowaniem odpowiednich zasad ich prowadzenia adekwatnych do formy w jakiej prowadzimy wykaz. Zapewne w najbliższym czasie zostaną wypracowane bardziej szczegółowe zasady prowadzenia wykazu recept.

• Pytanie 4: Jak udowodnić podstawę wydania leku (np. p/bólowe, p/wirusowe) skoro nie mamy żadnych wyników np. krwi.

Odpowiedź: Pytanie jest powiązane z pytaniem poprzednim i dotyczy zasad udokumentowania rozpoznania choroby, problemu zdrowotnego lub urazu (art. 96.4b.4 Pf) w powiązaniu ze wskazaniami leczniczymi produktów leczniczych zawartymi w ChPL oraz wskazaniami refundacyjnymi określonymi w aktualnym obwieszczeniu refundacyjnym w przypadku kiedy chcemy zaordynować lek z odpłatnością zniżkową. Obecnie jest to najtrudniejszy, najmniej rozpoznany i opisany element procesu ordynowania recept przez farmaceutów. Najlepszym obecnie opracowaniem jest przygotowane przez OIA w Warszawie Memorandum prawne w sprawie prawnych aspektów ordynacji leków przez farmaceutów https://oia.waw.pl/wazne-memorandum-prawne-w-sprawie-prawnych-aspektow-ordynacji-lekow-przez-farmaceutow/, które omawia wiele problemów związanych z poruszonym w tym punkcie problemem. Ponadto w oparciu o prawo do dostępu do dokumentacji medycznej (odpisu/kopii) na podstawie Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20090520417/U/D20090417Lj.pdf istnieje potencjalna możliwość dokumentowania rozpoznania choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, a także zaordynowanych leków przez lekarza, jednak na chwilę obecną są to tylko niepotwierdzone rozważania przez żadne oficjalne stanowisko MZ czy NFZ. Należy mieć także na uwadze, że dalsza kontynuacja ordynacji leków na podstawie dotychczasowego rozpoznania musi być często udokumentowana np. dodatkowymi badaniami diagnostycznymi lub inną dokumentacją pomocniczą wymaganą w danym przypadku chorobowym.

• Pytanie 5: Chcieliśmy zapytać, czy w czasie kwarantanny możemy przebywać na L4? Jeżeli nie to kto w przypadku pracownika ponosi koszty? Czy jest tzw. postojowe? Czy możemy dać pracownikowi urlop na ten czas?

Odpowiedź: Kwarantanna jest rozliczana na podstawie decyzji administracyjnej podobnie jak L4 - 80% wartości uposażenia, Covid-19 nie jest jednak uznany jako chorobą zawodową farmaceutów.

• Pytanie 6: Kto i kiedy będzie kontrolował stopień pokrewieństwa?

Odpowiedź: W zakresie leków refundowanych - NFZ, całość ordynacji - inspekcja farmaceutyczna.

• Pytanie 7: Czy pro familiae można wystawić na rp. tylko leki na kontynuację, czy np. antybiotyk również?

Odpowiedź: Jeśli chodzi o antybiotyki (leki) refundowane przepisane nie w ramach kontynuacji nie znamy w tej kwestii stanowiska NFZ, należy zauważyć że nie mamy kompetencji do diagnozowania, a musimy jakoś uzasadnić ordynację. Teoretycznie możemy udać się do lekarza i otrzymać diagnozę, a następnie mając ją udokumentowaną sami wystawić sobie lek ale to trochę kuriozalne :)

• Pytanie 8: Jak wygląda sprawa z wystawianiem recepty na antykoncepcje? 

Odpowiedź: W ramach kontynuacji na 60 dni.

• Pytanie 9: Kiedy portal personelu NFZ Katowice zaktualizuje stronę do składania wniosków o recepty papierowe? Wciąż brak opcji uprawnienia: Farmaceuta.

Odpowiedź: Nadal w trakcie podpisywania PZ/podpisem kwalifikowanym (22-05-2020 godz. 19:50) pojawia się błąd. Problem jest zgłoszony do NFZ.

• Pytanie 10: Czy można wypisać receptę na zniżkę dla syna ubezpieczonego - ale nie w Polsce tylko w Niemczech?

Odpowiedź: Tak to przypadek EKUZ i wskazać jako refundatora DE i przekazać dane z kart EKUZ aptece.

• Pytanie 11: Czy można wystawiać receptę pro auctore/pro familie będąc na L4/urlopie macierzyńskim lub nie pracując w aptece?

Odpowiedź: Zgodnie z art. 96 Pf ustawowym warunkiem ordynowania leków PA/PF jest posiadanie PWZ.

• Pytanie 12: Czy możemy wypisać rp dla seniora?    

Odpowiedź: Nie, nie możemy wypisać także leków odurzających i psychotropowych oraz recepturowych. W przypadku prekursorów sytuacja jest niejednoznaczna i skomplikowana, gdyż art. 96.4.2 nie zastrzega tej grupy z nazwy, natomiast są one zastrzeżone w art. 96.3 Pf. Ponadto należy zauważyć, że istnieją preparaty OTC zawierające prekursory grupy 1. Z powyższych względów do czasu zajęcia stanowiska w tej sprawie przez MZ uważam, że nie powinno się przepisywać większych ilości prekursorów niż zarejestrowane jako OTC.

• Pytanie 13: Czy trzeba zawrzeć umowę z NFZ żeby na gabinet.gov wystawić rp refundowaną PA/PF?    

Odpowiedź: Nie, tylko w przypadku recept papierowych należy podpisać umowę z NFZ.

• Pytanie 14: A leki robione możemy sobie wypisać?

Odpowiedź: Nie.

• Pytanie 15: Czy mogę wystawić receptę farmaceutyczna pro auctore w formie papierowej i zrealizować ją w aptece innej niż pracuję, np. na urlopie w innym mieście?

Odpowiedź: Tak, e-receptę również.

• Pytanie 16: Czy będzie możliwość w przyszłości wystawiania recept pro auctore pro familiae na leki psychotropowe - nasenne?

Odpowiedź: Nie wiem.

• Pytanie 17: Jeżeli farmaceuta wypisuje elektronicznie receptę dla siebie na 100% to musi prowadzić rejestr?

Odpowiedź:  Tak.

• Pytanie 18: Czy farmaceuta na recepcie papierowej ma przybić pieczątkę i zamiast regonu będziemy sprawozdawać nr PWZ tak jak w przypadku lekarzy?

Odpowiedź: Może ale wystarczy nadruk analogicznie, jak w przypadku recept lekarskich.

• Pytanie 19: Kto jest uprawniony do kontroli wystawionych recept PA/PF?

Odpowiedź: NFZ - refundowane, inspekcja farmaceutyczna – wszystkie.

• Pytanie 20: Czy konieczne jest zgłaszanie do nfz chęci pobrania rp. papierowych, czy można się bez tego obyć, posługując się tyko rp. elektronicznymi?

Odpowiedź: Można oczywiście wystawiać tylko e-recepty mając świadomość z ograniczeń e-recepty.

• Pytanie 21: Rejestr prowadzimy papierowy (coś jak książka narkotyczna) czy gabinet.gov ma funkcję rejestru wystawionych recept?

Odpowiedź: Gabinet.gov nie posiada funkcjonalności rejestru, rejestr można prowadzić tradycyjnie lub elektronicznie.

• Pytanie 22: Jak ma wyglądać recepta pełnopłatna pro papierowa? Pieczątka pwzf? 

Odpowiedź: Zgodnie z zasadami ogólnymi dotyczącymi recept, może być pieczątka z pwz lub nadruk.

• Pytanie 23: Mam pytanie, czy dotyczy to też druków Rpw? 

Odpowiedź: Pytanie jest nieprecyzyjne ale farmaceuci nie mogą ordynować leków z grupy Rpw i tym samym używać recept Rpw.

• Pytanie 24: Co z farmaceutami pracującymi w aptekach szpitalnych?

Odpowiedź: Mają prawo do wystawiania recept PA/PF.

• Pytanie 25: Jak zrozumiałam z wykładu, proszę o potwierdzenie, na ten moment nie powinniśmy wystawiać recept pro auctore (nie pro familiae) na leki podawane nieprzewlekle tj. np. antybiotyki, leki p/grzybicze z refundacją, w wypadku, gdy nie mamy dokumentu, który będzie potwierdzał jednostkę chorobową na jaką chcemy uzyskać tę refundację? Wynika to z faktu, że NFZ nie ma wtedy podstawy do pozytywnej weryfikacji recepty refundowanej? W systemie gabinet.gov.pl istnieje możliwość wybrania refundacji zgodnie z określonym przez farmaceutę wskazaniem. Tj. system nie blokuje możliwości wystawienia refundacji. Proszę o potwierdzenie mojego toku rozumowania. 

Odpowiedź: Na razie nie mamy wytycznych/wyjaśnień MZ czy możemy wystawiać leki np. antybiotyki i jak mamy i czy możemy diagnozować jednostkę chorobową. System gabinet.gov pozwala wystawiać recepty zniżkowe farmaceutom.

• Pytanie 26: Czy jest dostępna aplikacja mobilna do gabinetu?

Odpowiedź: Gabinet.gov jest aplikacją webową tj. dostępną z każdego urządzenia z przeglądarką www.

• Pytanie 27: Znam specjalistów z gabinetów prywatnych, którzy za wypisywanie recept pobierają opłatę i odmawiają wystawiania potwierdzeń leczenia się na daną chorobę...także zdobycie zaświadczenie jest mało chyba realne, dla lekarzy z gabinetów prywatnych(?) sama mam niedoczynność tarczycy i endokrynolog odmówił zaświadczenia o stosowaniu euthyroxu...

Odpowiedź: Odmowa wydania odpisu dokumentacji pacjenta jest niezgodna z prawem.

• Pytanie 28: Czy w przypadku leków nierefundowanych też możemy wystawiać rp tylko na kontynuację? Czy mogę wypisać dla siebie np. Triderm?    

Odpowiedź: Musimy pamiętać o kilku rodzajach odpowiedzialności farmaceuty wynikającej z faktu wystawienia recepty tj. refundowanej dodatkowo wobec NFZ i każdej wobec pacjenta cywilnie i karnie - odsyłam do Memorandum OIA w Warszawie.

• Pytanie 29: Pobieranie numerów do 30.05?

Odpowiedź: Wg. komunikatu NFZ w praktyce zobaczymy.

• Pytanie 30: W jakiej formie ma być ta ewidencja recept pro auctore/pro familie?

Odpowiedź: Ustawa nie narzuca, określa tylko jak ma wyglądać.

• Pytanie 31: Gdzie kupić taką książkę ewidencji?

Odpowiedź: SIA przygotowuje odpowiednie rozwiązanie.

• Pytanie 32: Czy pełnopłatna może być wystawiona na kartce?

Odpowiedź: Może.

• Pytanie 33: Może być na kartce:)?

Odpowiedź: Tak ale na 100%, wtedy pieczątka z pwz.

• Pytanie 34: Farmaceuci, którzy mają PWZ, a nie są pracownikami etatowymi w aptece, chcący wypisać lek PA/PF jeżeli powinni zaopatrzyć się w książkę ewidencji (w formie papierowej) musieliby przechowywać książkę w domu, czy jest to zgodne z RODO? Gdyż nie jest to miejsce, które zapewnia 100% utajnienie informacji o pacjentach?

Odpowiedź: Trzeba spełniać wymagania stawiane przechowywaniu dokumentacji medycznej, nadmieniam, że można prowadzić dokumentację także elektronicznie

• Pytanie 35: Czy będzie możliwość odtworzenia webinaru jeszcze raz?

Odpowiedź: Postaramy się :)

• Pytanie 36: Czy można ten wykład powtórzyć?

Odpowiedź jak poprzednio - na pewno wyjdziemy naprzeciw oczekiwaniom.

• Pytanie 37: Czy rozpoznanie choroby/urazu wpisujemy postaci kodu? Czy wymagany jest także dla recept 100%.

Odpowiedź: W chwili obecnej brak jest dokładnych zaleceń, należy przyjąć zasady ogólne stawiane dokumentacji medycznej w tym zakresie.

• Pytanie 38: Czy farmaceuta emeryt nie wykonujący zawodu może wypisywać recepty PA/PF?

Odpowiedź: Tak ponieważ, ustawowym warunkiem do wystawiania recept PA/PF jest posiadanie pwz. Problemem jest jedynie czy taki farmaceuta musi być członkiem samorządu i co z tego wynika czy musi opłacać składki członkowskie? Drugim zagadnieniem jest odpowiedź na pytanie czy status w CRF emerytowanego farmaceuty ale niewykonujący zawodu i nie płacącego składek ale posiadającego pwz pozwoli mu założyć konto na portalu gabinet.gov.pl? Portal NFZ posiada taką opcję ale nie jest określony w tym przypadku status opłacania składek.

Z poważaniem
Prezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej
dr n. farm. Mikołaj Konstanty

Wiceprezes Rady Śląskiej Izby Aptekarskiej
dr n. farm. Piotr Brukiewicz